Έκτακτη εισφορά: Σταγόνα στον ωκεανό της κερδοφορίας

Του Γιώργου Κακουλίδη

Με όποιον τρόπο και αν προσπαθήσει κανείς να διαβάσει - αναλύσει τα μέτρα που ανακοίνωσε τη βδομάδα που μας πέρασε η κυβέρνηση για το «επίδομα αλληλεγγύης» για όσους ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, με πόρους που υποτίθεται πως θα προέλθουν από τη διαβόητη «έκτακτη εισφορά» των 300 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων που λειτουργούν στη χώρα, θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια απροσχημάτιστη πρωτοφανή απάτη.
Απάτη πολιτική, ιδεολογική, και λογιστική.

Εχοντας σαν αποκλειστικό στόχο να καθαγιάσει την πολιτική ενίσχυσης της κερδοφορίας του κεφαλαίου που αδιάλειπτα εφαρμόζουν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνηση Παπανδρέου έβαλε ψηλά τον πήχη των επιδιώξεών της. Στόχος της είναι να αποπροσανατολίσει τους εργαζόμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα, δημιουργώντας, κατ' αρχήν, την εντύπωση ότι όλα τα κοινωνικά στρώματα, και μαζί οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου, αναλαμβάνουν να πληρώσουν το μερίδιο των συνεπειών της κρίσης που τους αναλογεί. Η πλήρης συνειδητοποίηση από την πλευρά της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού, ότι την κρίση την πληρώνουν τα λαϊκά στρώματα, για να τη βγάλουν λάδι οι μεγάλες μονοπωλιακές ενώσεις, αποτελεί αναμφίβολα αγκάθι για μια κυβέρνηση, όπως του ΠΑΣΟΚ, που θέλει να προχωρήσει άμεσα στην προώθηση των «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», που κατά γενική ομολογία είναι μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερη χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων στην κοινωνία. Από αυτήν την άποψη, η δημιουργία και μόνο της αίσθησης ότι αυτή η κυβέρνηση προσπαθεί να επιβάλει όρους κοινωνικής δικαιοσύνης για τον επιμερισμό των συνεπειών της κρίσης, της προσφέρει περιθώρια να προωθήσει τα γενικότερα αντιλαϊκά σχέδια που έχει αναλάβει να υλοποιήσει. Κάτι που το κάνει ήδη, όπως αποδεικνύουν το περιεχόμενο και οι στοχεύσεις του προσχεδίου του προϋπολογισμού που κατατέθηκε για την επόμενη χρονιά. Παράλληλα, συνδέοντας τα επιδόματα πτωχοκομείου προς τους οικονομικά εξαθλιωμένους με τις «εισφορές» που θα κάνουν οι κεφαλαιοκράτες, επιχειρεί να ωραιοποιήσει την ίδια τη φύση του κεφαλαίου, οι εκπρόσωποι του οποίου, υποτίθεται πως, μπροστά στην κρίση όχι μόνο συμφωνούν με την ανάγκη στήριξης των οικονομικά ασθενέστερων, αλλά αυτοί οι ίδιοι τάχα βάζουν το χέρι στην τσέπη για να εξευρεθούν τα αναγκαία κονδύλια.

Το ψεύδος είναι πασιφανές και η μεθόδευση ολοφάνερη.

Μετά από τόσους μήνες συζητήσεων για την οικονομική κρίση και το χάλι της οικονομίας, μετά από την τρομοκρατία περί των δημοσίων ελλειμμάτων και την επερχόμενη οικονομική καταστροφή και κυρίως μετά από τη δρομολόγηση ρυθμίσεων που παγιώνουν τη λεηλασία των λαϊκών εισοδημάτων και εισάγουν μέτρα που θα επιβαρύνουν σε μόνιμη βάση τους εργαζόμενους για όλα τα επόμενα χρόνια, το «κερασάκι» της εφάπαξ έκτακτης εισφοράς επί των κερδών, δεν είναι τίποτα άλλο από την προσπάθεια νομιμοποίησης αυτής της οικονομικής πολιτικής. Της πολιτικής που κινείται στον άξονα της στήριξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας και των επιχειρηματικών κερδών, της πολιτικής, δηλαδή, που προκαλεί τις κρίσεις, δημιουργεί τα ελλείμματα, αποτελεί τη βάση για τη διαιώνιση της λιτότητας και οδηγεί σε συνεχή χειροτέρευση της θέσης της εργατικής τάξης και του συνόλου των εργαζομένων στην κοινωνία. Πρόκειται για ένα μέτρο που συχνά - και παράλληλα με την οικονομική ενίσχυση του κεφαλαίου - αξιοποιούν οι κυβερνήσεις, προκειμένου να εξασφαλίσουν δημοσιονομικές ισορροπίες και, κύρια, προκειμένου να δημιουργήσουν την αίσθηση της ...υπερταξικής αντιμετώπισης της κρίσης, με στόχο την αποτροπή της κοινωνικής αντίδρασης των εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, που δεινοπαθούν υπό το βάρος των επιπτώσεων της εφαρμοζόμενης πολιτικής.

Τα έχουν προεισπράξει

Βέβαια, στις σημερινές συνθήκες, κάθε προσπάθεια να παρουσιαστεί μια έκτακτη εισφορά της τάξης των 870 εκ. ευρώ στα επιχειρηματικά κέρδη σαν επιμερισμός των επιπτώσεων της κρίσης ανάμεσα στους εργαζόμενους και το κεφάλαιο, μόνο οργή μπορεί να προκαλέσει. Πρόκειται για μια ωμή και προκλητική κοροϊδία, αφού μιλάμε για ποσά που οι μεγαλοεπιχειρηματίες τα έχουν προεισπράξει στο πολλαπλάσιο. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι:

Μόνο μέσα στο 2009, στο όνομα της αντιμετώπισης της κρίσης και της στήριξης των επιχειρήσεων, δόθηκαν από τον κρατικό κορβανά, δηλαδή από τους υπέρογκους φόρους που πληρώνουν οι εργαζόμενοι: Τουλάχιστον 28 δισ. ευρώ στις τράπεζες. Ακόμα 7,2 δισ. ευρώ με βάση το νέο Επενδυτικό Νόμο. Επιπλέον 6 δισ. ευρώ μέσω των περίφημων «Συμπράξεων» του Δημοσίου με το ιδιωτικό κεφάλαιο. Κρατικές εγγυήσεις για δάνεια ύψους 3,2 δισ. ευρώ. Τουλάχιστον 3,2 δισ. ευρώ με το λεγόμενο Σχέδιο Στήριξης της Απασχόλησης, για την πρόσκαιρη απασχόληση ή κατάρτιση εργαζομένων κλπ., που στην πραγματικότητα αποτελεί πληρωμή με δημόσιο χρήμα υποχρεώσεων της εργοδοσίας. Χρηματοδοτήσεις 1,5 δισ. ευρώ στο όνομα της ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Διάφορα κονδύλια 1,3 δισ. ευρώ προς διάφορες επιχειρήσεις, με την ενεργοποίηση του προγράμματος «Επιχειρηματικότητα και Ανταγωνιστικότητα». Και ανυπολόγιστα δισεκατομμύρια ευρώ που εισπράττουν, σε ετήσια βάση, μια χούφτα κατασκευαστικοί όμιλοι που λυμαίνονται τις Εθνικές Οδούς τσεπώνοντας τις εισπράξεις των διοδίων.

Αν τα προσθέσουμε όλα βγαίνουν 50,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Πενήντα δισεκατομμύρια ευρώ που τα πλήρωσαν τα εκατομμύρια των εργαζομένων, προκειμένου να μείνουν γεμάτα τα θησαυροφυλάκια των επιχειρηματικών ομίλων. Φυσικό είναι, λοιπόν, να μην αντιδρά το κεφάλαιο όταν του ζητούνται να καταβάλει 870 εκ. ευρώ, για να «καθαρίσει» τη συνεισφορά του στην υπόθεση της κρίσης. Πολύ περισσότερο, που ορισμένα από τα παραπάνω κονδύλια είναι επαναλαμβανόμενα και με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα ξαναμοιραστούν στις επιχειρήσεις και το 2010 και όλα τα επόμενα χρόνια.

Πάμε παρακάτω: Το κεφάλαιο και οι επιχειρήσεις του σχεδόν μια εικοσαετία βρίσκονται σε ένα χορό συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίων που δεν έχει τελειωμό. Λίγο καιρό πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση σε μια περίοδο που οι ιδεολογικοί μηχανισμοί των απολογητών του συστήματος σε ΕΕ και Ελλάδα προσπαθούσαν με ιδιαίτερη επιμονή να εισάγουν την «επιχειρηματικότητα» και την «επιχειρηματική κερδοφορία» ως επιζητούμενο της κοινωνικής δράσης, οι πάντες διαφήμιζαν τα κέρδη τους που συνεχώς αυξάνονταν, κάτι που αποφεύγουν τώρα τις μέρες της κρίσης όπως ο διάβολος το λιβάνι. Κι όχι μόνο αυτό. Τότε, εξηγούσαν με κάθε τρόπο, ότι ένας δείκτης ακόμα μεγαλύτερης σημασίας για την πορεία των επιχειρήσεων είναι αυτός που δείχνει τα λειτουργικά κέρδη, τα κέρδη, δηλαδή, που έχει μια επιχείρηση χωρίς να παίρνονται υπόψη οι δανειακές υποχρεώσεις, η προεξόφληση των ελεύθερων ταμειακών ροών ή η προεξόφληση των μελλοντικών μερισμάτων. Τώρα, τα ξέχασαν όλα αυτά και κλαψουρίζουν για τις επιπτώσεις που δέχονται από την κρίση, δε βγάζουν άχνα για τα λειτουργικά κέρδη και υποστηρίζουν ότι αναμένεται μείωση της κερδοφορίας τους. Σε ό,τι αφορά, πάντως, το συγκεκριμένο, το πραγματικό οικονομικό αποτέλεσμα της κάθε ξεχωριστής επιχείρησης, και των επιχειρήσεων συνολικά, δεν μπορεί να αναζητείται και να περιορίζεται μόνο στην κερδοφορία τους, ενώ η φορολογία των επιχειρήσεων, με αποκλειστικό κριτήριο το καθαρό κέρδος, ενισχύει ακόμα περισσότερο τον αντιλαϊκό χαρακτήρα του φορολογικού συστήματος. Η εξαγορά, για παράδειγμα, μιας επιχείρησης που ενσωματώθηκε σε κάποιον επιχειρηματικό όμιλο, ο οποίος στο τέλος της χρονιάς εμφανίζει ζημιογόνο αποτέλεσμα, επειδή πλήρωσε για την εξαγορά, δε σημαίνει ότι ο όμιλος έχει ζημιές. Το αντίθετο, μάλιστα. Κατά κανόνα, μέσα από τις εξαγορές, οι επιχειρήσεις γίνονται ισχυρότερες, αποκτούν περισσότερα κεφάλαια, αυξάνουν τους συντελεστές εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης κ.ο.κ. Παράλληλα, υπάρχει και μια ακόμα πλευρά. Σε όλες τις περιπτώσεις που οι κυβερνήσεις ανακοινώνουν μέτρα που αφορούν τους εργαζόμενους, είτε πρόκειται για φόρους, είτε για εισοδηματική πολιτική, σημείο αναφοράς είναι το ατομικό ή το οικογενειακό εισόδημα. Το κράτος, δηλαδή, φορολογεί ολόκληρο το εισόδημα του εργαζόμενου (το λειτουργικό κέρδος που έχει αντίστοιχα η επιχείρηση) και όχι το μέρος του εισοδήματος που αξιοποιείται για αποταμίευση, όπως είναι το επιχειρηματικό κέρδος.

Κέρδη - πρόκληση

Πάντως, μια και έχουμε συνηθίσει να μιλάμε έχοντας υπόψη μας τον πλέον χειροπιαστό και κατανοητό δείκτη που είναι τα καθαρά κέρδη, αν δούμε τα κέρδη που εμφάνισαν οι εταιρικοί όμιλοι την τελευταία μόνο τετραετία, τότε βλέπουμε ότι φτάνουμε στο εξωφρενικό ποσό των 66,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ασύλληπτα μεγέθη.

Οπως φαίνεται και στο σχετικό πίνακα, μέσα σε τέσσερα μόνο χρόνια, μια χούφτα μεγάλες επιχειρήσεις, εκτός από τα λειτουργικά τους κέρδη, εκτός από την πλουσιοπάροχη εξασφάλιση των αφεντικών και των μεγαλομετόχων τους, εκτός από τις χρηματοδοτήσεις τους προς διάφορες πλευρές, πέρα και μαζί με όλα αυτά παρουσίασαν επίσημα καθαρά κέρδη 66,5 δισ. ευρώ που φτάνουν το 28% του ΑΕΠ της χώρας. Το κονδύλι αυτό, στη διάθεση μιας άλλης διακυβέρνησης θα έφτανε για να καλύψει πάνω από δύο φορές το δημοσιονομικό έλλειμμα που εκτιμάται ότι είναι περί τα 30 δισ. ευρώ, θα έφτανε και θα περίσσευε για να καλυφθούν άμεσες προτεραιότητες για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Και η πρόκληση του ΠΑΣΟΚ γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, αφού η πολυδιαφημισμένη «έκτακτη εισφορά» είναι μόλις το 1,31% αυτών των τρελών κερδών.

Στα 6,6 δισ. η φοροελάφρυνση

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Από το 2005 μέχρι και σήμερα που γίνεται η σχετική κουβέντα, ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών έχει πέσει κατά 10 μονάδες από το 35% στο 25%. Αυτή ήταν η δέσμευση της ΝΔ, αλλά και το ΠΑΣΟΚ έχει δεσμευτεί να τη μειώσει ακόμα περισσότερο. Ε, φυσικό είναι να μην αντιδρούν στα 870 εκατομμύρια της έκτακτης εισφοράς. Γιατί, να μην ξεχνιόμαστε, με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών, οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου κέρδισαν 6,6 δισ. ευρώ φόρους που θα πλήρωναν αν δεν είχαν αλλάξει οι συντελεστές.

Δε θέλει ιδιαίτερη σκέψη ότι κυβέρνηση και κεφαλαιοκράτες, μετά από συγκεκριμένη συμφωνία που επετεύχθη ανάμεσα σε κυβερνητικά στελέχη και τον πρόεδρο του ΣΕΒ, τη βδομάδα που μας πέρασε, επιχείρησαν με τη συμμαχία τους έναν προπαγανδιστικού τύπου ελιγμό, με στόχο να στρώσουν το χαλί πάνω στο οποίο θα πατήσουν για να υλοποιήσουν τα ...άλλα σχέδια που έχουν καταστρώσει. Μια μικρή γεύση πήραμε ήδη από το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Νέες αυξήσεις στους έμμεσους και τους ειδικούς φόρους που πληρώνουν τα λαϊκά στρώματα, άγριο «μαχαίρι» στα κονδύλια κοινωνικού χαρακτήρα από τα οποία υποτίθεται πως επωφελούνται τα λαϊκά στρώματα. Ακολουθούν η εισοδηματική πολιτική λιτότητας, τα εργασιακά, το ασφαλιστικό, οι νέες ιδιωτικοποιήσεις. Και όσο οι εργαζόμενοι με τη δική τους, τη λαϊκή συμμαχία και το Μέτωπο δεν ορθώσουν το δικό τους φραγμό στους σχεδιασμούς ΕΕ - κεφαλαίου - κυβέρνησης, η συνέχεια θα είναι ακόμα πιο αντιδραστική, πιο αντιλαϊκή, πιο βίαιη.

Από τον Ριζοσπάστη