Χθες συμπληρώθηκαν 86 χρόνια από το θάνατο του Λένιν, στις 21 Γενάρη 1924, σε ηλικία 54 ετών. Το όνομα του Λένιν είναι ταυτισμένο με το πιο σημαντικό, κοσμοϊστορικό γεγονός του 20ού αιώνα: Τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Πίσω, όμως, από αυτό το γεγονός, υπάρχει ένα τεράστιο επαναστατικό έργο, συνέχεια του έργου των Μαρξ - Ενγκελς. Ενα έργο που είναι ταυτισμένο με δύο διαλεκτικά δεμένες παραμέτρους. Απ' τη μια, με την παραπέρα ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας της εργατικής τάξης, την ανάπτυξη του μαρξισμού στην εποχή του ιμπεριαλισμού και των θεωρητικών βάσεων της οικοδόμησης της νέας κοινωνίας. Από την άλλη, με την επαναστατική πρακτική, προκειμένου η εργατική τάξη, μαζί με τους συμμάχους της, να επιτελέσουν το ιστορικό έργο, του περάσματος των κοινωνιών από τα εκμεταλλευτικά συστήματα στην κατάργηση της εκμετάλλευσης, από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας.
Ο «Ρ», με αυτήν την αφορμή, παρουσιάζει σήμερα αποσπάσματα από το άρθρο του Λένιν «Τα άμεσα καθήκοντα της Σοβιετικής Εξουσίας», που γράφτηκε ακριβώς τότε, στα πρώτα καθοριστικά βήματα της επανάστασης, για την τεράστια σημασία της καταγραφής και του ελέγχου, της ανόδου της παραγωγικότητας της εργασίας και της άμιλλας για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. «Το σοσιαλιστικό κράτος έγραφε, μπορεί να γεννηθεί μονάχα σαν ένα δίχτυ από παραγωγικές - καταναλωτικές κομμούνες, που υπολογίζουν ευσυνείδητα την παραγωγή και την κατανάλωσή τους, που κάνουν οικονομία στην εργασία, που ανεβάζουν διαρκώς την παραγωγικότητά της και αποκτούν έτσι τη δυνατότητα να ελαττώσουν την εργάσιμη μέρα ως τις εφτά, ως τις έξι ώρες το εικοσιτετράωρο και ακόμη λιγότερο. Εδώ δε θα μπορέσουμε να τα βγάλουμε πέρα, αν δεν οργανώσουμε την πιο αυστηρή παλλαϊκή καθολική καταγραφή και έλεγχο στα σιτηρά και στην παραγωγή των σιτηρών (και ύστερα σε όλα τα άλλα απαραίτητα προϊόντα)». Γι' αυτό συμπλήρωνε πως «μας χρειάζεται το ρυθμικό βάδισμα των σιδερένιων ταγμάτων του προλεταριάτου».
* * *
Ο Βλαντιμίρ Ιλιτς Ουλιάνοφ - όπως είναι το πραγματικό όνομα του Λένιν - γεννήθηκε στις 22 Απρίλη 1870, στην πόλη Σιμπίρσκ στο Βόλγα.
Ξεκινά την επαναστατική του δράση, από τα νεανικά ακόμη χρόνια. Στρέφεται στη μελέτη του μαρξισμού και στην οργάνωση της πολιτικής πάλης της εργατικής τάξης, αλλά και στη διάδοσή του στους εργάτες της Πετρούπολης, με τους οποίους συνδέεται από τα φοιτητικά του χρόνια. Τούτο συμβαίνει, παρά και ενάντια στο ρεύμα της εποχής, όταν και ο «ναροντνικισμός» επικρατούσε και δρούσε με μορφές πολιτικής πάλης, όπως η ατομική τρομοκρατία ενάντια στον τσάρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι με την εκτέλεση του μεγαλύτερου αδελφού του, Αλέξανδρου, μετά τη σύλληψη και καταδίκη του σε θάνατο για απόπειρα δολοφονίας του τσάρου Αλέξανδρου ΙΙΙ, ο Λένιν λέει ότι «εμείς θα ακολουθήσουμε άλλο δρόμο».
Το 1894, το έργο του «Ποιοι είναι οι φίλοι του λαού και πώς καταπολεμούν τους σοσιαλδημοκράτες», αποτελεί σταθμό για τη διάδοση του μαρξισμού στη Ρωσία και την ανάπτυξη της επαναστατικής πάλης της εργατικής τάξης της Ρωσίας. Ταυτόχρονα, είναι και ένα αποτελεσματικό θεωρητικό όπλο ενάντια στο ναροντνικισμό, ο οποίος προπαγανδίζει ότι η Ρωσία θα φτάσει στο σοσιαλισμό μέσα από την αγροτική κοινότητα και ότι ο καπιταλισμός είναι τυχαίο φαινόμενο στη Ρωσία.
Το έργο του «Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία» ανοίγει το δρόμο για τη συνένωση της επαναστατικής θεωρίας με το επαναστατικό κίνημα στη Ρωσία, αφού θεμελιώνει το ρόλο και τις σχέσεις των τάξεων στη Ρωσία αναδεικνύοντας τη δυνατότητα της μικρής, αλλά συγκεντρωμένης εργατικής τάξης, να ηγηθεί της επανάστασης.
«...Δώστε μας μια οργάνωση επαναστατών - και θα αναποδογυρίσουμε τη Ρωσία!», έλεγε χαρακτηριστικά ο Λένιν. Συμμετέχοντας και καθοδηγώντας ένα μαρξιστικό όμιλο στην Πετρούπολη, καταπιάνεται με την ίδρυση επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης σε πανεθνική κλίμακα. Σαν πρώτο βήμα συνενώνει τους μαρξιστικούς ομίλους στην Πετρούπολη σε επαναστατική πολιτική οργάνωση, την «Ενωση πάλης για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης». Τούτο συμβαίνει το 1895.
Τρία χρόνια αργότερα, το Μάρτη του 1898, συνήλθε στο Μινσκ το πρώτο, ιδρυτικό Συνέδριο του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος, Ρωσίας (ΣΔΕΚΡ). Ωστόσο, αμέσως μετά το συνέδριο, πιάστηκε όλη η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος, και έτσι, ουσιαστικά, δεν προχώρησε η ενιαία οργάνωση του κόμματος. Αυτό έγινε κατορθωτό στα 1903, με το δεύτερο συνέδριο του ΣΔΕΚΡ, και υπό την καθοδήγηση του Λένιν ιδρύεται ουσιαστικά το μπολσεβίκικο κόμμα.
Ζωή αξεχώριστα δεμένη με τη δράση του Κόμματος
Η ζωή και η δράση του Λένιν είναι αξεχώριστα δεμένη με την ίδρυση και τη δράση του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο Λένιν παίρνει ο ίδιος άμεσα μέρος στην πρακτική δράση για την επαναστατική ανύψωση της εργατικής τάξης. Επιμένει στην ίδρυση του δικού της κόμματος πάνω στις αρχές που ο ίδιος επεξεργάστηκε και, μάλιστα, σε διάκριση από τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Δεύτερης Διεθνούς. Ετσι, το μπολσεβίκικο κόμμα είναι το πρώτο με τις αρχές του «Κόμματος Νέου Τύπου».
Επίμονη και αποφασιστική ήταν η δράση του, για δημιουργία κόμματος ενιαίου, σε πανεθνική κλίμακα, με κεντρικό καθοδηγητικό όργανο, που εφαρμόζει την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Με επικεφαλής τον Λένιν, το μπολσεβίκικο κόμμα μπαίνει μπροστάρης της ταξικής πάλης του προλεταριάτου και των άλλων καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων, κυρίως της φτωχής αγροτιάς και των μισοπρολετάριων της Ρωσίας. Οδηγεί το προλεταριάτο της Ρωσίας ως τη νίκη με την κατάληψη της εξουσίας και την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου. Ετσι ανοίγει ο δρόμος για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού για πρώτη φορά στον κόσμο, μετά τη νικηφόρα επανάσταση. Σημαντικό είναι, επίσης, ότι καθόρισε και τεκμηρίωσε τον καθοδηγητικό ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος, όχι μόνο στην κατάληψη της εξουσίας, αλλά και στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.
* * *
Ο Λένιν, όπως εξαρχής σημειώσαμε, προχώρησε στην παραπέρα ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας. Ετσι, ανέπτυξε δημιουργικά τη θέση που είχε διατυπώσει ο Μαρξ το 1856 για τη δυνατότητα συνένωσης της προλεταριακής επανάστασης με τον «πόλεμο των χωρικών», κάνοντας μια σπουδαία θεωρητική και πολιτική επεξεργασία. Απέδειξε ότι η συμμαχία του επαναστατικού προλεταριάτου με την εργαζόμενη αγροτιά αποτελεί βασικό όρο της νίκης της δημοκρατικής επανάστασης στη Ρωσία, αλλά και της σοσιαλιστικής επανάστασης. Η συμμαχία αυτή μεγάλωνε τον πολιτικό ρόλο του προλεταριάτου, γιατί, μαζί με την αγροτιά, η εργατική τάξη αποτελούσε την πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας. Αυτή η ιδέα έγινε μια από τις σπουδαιότερες αρχές της στρατηγικής και τακτικής του Κομμουνιστικού Κόμματος, της λενινιστικής θεωρίας της σοσιαλιστικής επανάστασης. Θεμελίωσε, επίσης, τη θεωρία της διατήρησης και ολόπλευρης εδραίωσης της συμμαχίας της εργατικής τάξης και της αγροτιάς μετά τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης, ως υπέρτατη αρχή της δικτατορίας του προλεταριάτου.
Λενινισμός: Ο μαρξισμός της εποχής του ιμπεριαλισμού
Ο λενινισμός είναι ο μαρξισμός της εποχής του ιμπεριαλισμού και των προλεταριακών επαναστάσεων, της εποχής της κατάρρευσης της αποικιοκρατίας και της νίκης των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, της εποχής του περάσματος της ανθρωπότητας από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό και της οικοδόμησης της κομμουνιστικής κοινωνίας.
Στα έργα του, ο Λένιν ανέπτυξε και συγκεκριμενοποίησε παραπέρα όλα τα συστατικά μέρη του μαρξισμού - τη φιλοσοφία, την πολιτική οικονομία και τον επιστημονικό κομμουνισμό. Ηταν φανατικός πολέμιος κάθε αναθεωρητικής και ρεφορμιστικής διαστρέβλωσης της επαναστατικής θεωρίας. Ο ίδιος θεωρούσε ως έναν από τους πιο βασικούς όρους για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης την αδιάλλακτη πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό, ενώ, παράλληλα, ασκούσε δριμεία κριτική στον αριστερισμό, στην ψευτοεπαναστατική φρασεολογία, στον «επαναστατικό» τυχοδιωκτισμό. Ο Λένιν ανακάλυψε θεωρητικά τη δυνατότητα να συντριβεί η αλυσίδα του διεθνούς ιμπεριαλισμού με την απόσπαση κρατών από τον κλοιό του, αναπτύσσοντας τη θεωρία του αδύνατου κρίκου της, θεμελιώνοντας επιστημονικά τη δυνατότητα της νίκης του σοσιαλισμού αρχικά σε μια ή σε μερικές χώρες.
Ο Λένιν αγωνιζόταν με συνέπεια ενάντια στην εθνική στενότητα. Οι μπολσεβίκοι σήκωσαν ψηλά τη σημαία του διεθνισμού και με την καθοδήγηση του Λένιν έκαναν στη διάρκεια του πολέμου αποτελεσματική πάλη για τη συσπείρωση όλων των διεθνιστικών στοιχείων, για την ίδρυση της τρίτης Κομμουνιστικής Διεθνούς.
Κάνοντας μια βαθιά μαρξιστική ανάλυση του ιμπεριαλισμού σαν της ανώτατης και τελευταίας βαθμίδας της ανάπτυξης του καπιταλισμού, ο Λένιν απέδειξε επιστημονικά ότι το καπιταλιστικό σύστημα, χάρη στη δράση των αντικειμενικών νόμων ανάπτυξης της ιστορίας, προχωρεί προς τη δύση του, παρόλο που μπορεί ακόμα να προξενήσει όχι λίγες συμφορές στην ανθρωπότητα...