Αρχαία ταβέρνα στα Πευκάκια!

Εντυπωσιακή είναι η αναπαράσταση του Ρωμαϊκού καπηλειού που ανακαλύφθηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Δημητριάδας, με όλο τον εξοπλισμό του, και εντάσσεται μεταξύ των εκθεμάτων που κοσμούν την νέα πτέρυγα του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου.

Το πολύ σημαντικό αυτό εύρημα που κατέχει περίοπτη θέση στην έκθεση η οποία εγκαινιάστηκε επίσημα προχθές από τον Υπουργό Πολιτισμού κ. Σαμαρά, φέρνει στο φως νέα δεδομένα για την οικονομική και κοινωνική ζωή της αρχαίας Δημητριάδας, στον 3ο π Χ. αιώνα.
Πρόκειται, ειδικότερα, για ρωμαϊκό κτιριακό συγκρότημα το οποίο ανασκάφηκε στο βόρειο τμήμα της αρχαίας Δημητριάδας, κατά την χρονική περίοδο 1998-2002, φέρνοντας εντυπωσιακά δεδομένα στο φως.
Πάνω από το βόρειο ελληνιστικό τείχος της Δημητριάδος, συγκεκριμένα, αποκαλύφθηκε ρωμαϊκό κτίριο εμβαδού περίπου 720 τ.μ. μέχρι στιγμής. Ανατολικά βρίσκεται η αυλή με πλακόστρωτο δάπεδο και πηγάδι με μαρμάρινο προστομιαίο (περιχείλωμα). Δίπλα στο πηγάδι υπάρχει ψηφιδωτό δάπεδο που φέρει παράσταση δύο αντικριστών δελφινιών και μιας τρίαινας. Δυτικά της αυλής, εντοπίστηκαν οι βοηθητικοί χώροι, ο ημιυπόγειος χώρος αποθήκης μια κλίμακα, κίονες αρράβδωτοι στη θέση τους και αμφορείς, ενώ ακόμη δυτικότερα βρίσκονται οι αίθουσες με τα ψηφιδωτά δάπεδα διακοσμημένα με γεωμετρικά θέματα.
Δυτικά αυτού του κτιρίου, ανασκάφτηκε ημιυπόγειο οικοδόμημα και τρεις μέχρι στιγμής χώροι : ο προθάλαμος, ημιυπαίθριος κατά πάσα πιθανότητα χώρος, με ένα πηγάδι με πήλινο προστομιαίο και στη συνέχεια αυτού, προς τα νότια, δύο χώροι που χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή τροφών αλλά και για την αποθήκευσή τους. Στον πρώτο (βορειότερο) από τους δυο χώρους, αριστερά και δεξιά της εισόδου βρέθηκαν στη θέση τους αμφορείς αλλά και μικρότερα αγγεία. Στο κέντρο του δωματίου βρέθηκε ένα λίθινο γουδί, ενώ μια ορθογώνια χτιστή εστία βρέθηκε στη ΝΔ γωνία του δωματίου.
Πάνω στην εστία βρέθηκε ένα ταψί καθώς και σιδερένια εργαλεία για την ρύθμιση της φωτιάς και την καθαριότητα της εστίας, ενώ δεξιά της εισόδου του δωματίου υπάρχει μια δεύτερη εστία σε σχήμα πετάλου, που δίνουν ολοκληρωμένη εικόνα για τον τρόπο λειτουργίας του χώρου κατά την αρχαιότητα.
Στο δεύτερο δωμάτιο (νοτιότερο), αριστερά και δεξιά της εισόδου βρέθηκαν αμφορείς στη θέση τους, ενώ στην ΝΑ γωνία του δωματίου ήταν αποθηκευμένα τα γυάλινα αγγεία και στη ΝΔ γωνία, αντίστοιχα, τα μικρά αγγεία, κυρίως κύπελλα αλλά και οινοχόες, δοχεία κρασιού δηλαδή, ποικίλων σχημάτων και μεγεθών.
Κατά το 2002 συνεχίστηκε η ανασκαφή σε ένα ακόμη χώρο ανατολικά των δύο προαναφερθέντων, όπου υπάρχει η ίδια εικόνα με αμφορείς στη θέση τους και ποικιλία μικρότερων αγγείων και διαφόρων αντικειμένων.
Όλα ήταν καμένα και βρίσκονταν στη θέση τους ενώ η εικόνα καταστροφής από φωτιά, αποδίδεται προφανώς λόγω των εύφλεκτων υλικών που ήταν αποθηκευμένα (λάδι, κρασί), αλλά και των εστιών και όπως εκτιμάται από τους αρχαιολόγους, καμένα ξύλα, πλίνθοι και κέραμοι καταπλάκωσαν την οικοσκευή που διατηρήθηκε ανέπαφη.
Οι παραπάνω χώροι δεν προορίζονταν απλά για αποθήκες οίνου ή λαδιού, αλλά λειτουργούσαν ως καπηλειό-ταβέρνα, όπως συμπεραίνει κανείς από τις εστίες και από το είδος και το μέγεθος των αγγείων που βρέθηκαν, αφού εκτός από τους μεγάλους αμφορείς βρέθηκαν και μικρότερα αγγεία για το σερβίρισμα και την παρασκευή φαγητού.

Πρωτοφανής ανακάλυψη

Στην ανασκαφή και στη μελέτη του υλικού συνεργάστηκαν οι αρχαιολόγοι κ. Ανθή Μπάτζιου-Ευσταθίου Προϊσταμένη της ΙΕ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και η κ. Πέγκυ Τριανταφυλλοπούλου της ΙΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων οι οποίες το παρουσίασαν στο 1ο Συνέδριο για το Αρχαιολογικό Έργο στη Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα, το Μάρτιο του 2003 και πρότειναν την αναπαράσταση του καπηλειού στη νέα έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου.
Το πλούσιο ανασκαφικό υλικό συντηρήθηκε από τους συντηρητές της ΙΓ΄ Ε.Π.Κ.Α. Όπως αναφέρει στο σημείο αυτό η κ. Ανθή Μπάτζιου-Ευσταθίου Προϊσταμένη της ΙΕ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων «για πρώτη φορά αποκαλύφθηκε στην αρχαία Δημητριάδα τέτοιο κλειστό σύνολο πλήρους οικοσκευής, γεγονός που οφείλεται στην καταστροφή του κτιρίου από πυρκαγιά αλλά και στο ικανό ύψος, περίπου 1,60 μ., που σώζονται οι τοίχοι του κτιρίου.
Τα αγγεία που βρέθηκαν μας επιτρέπουν να ανασυνθέσουμε τον απαραίτητο εξοπλισμό ενός «οινομαγειρείου-ταβέρνας» του 3ου αι. μ.Χ. σε κεραμικά σκεύη για την αποθήκευση, το μαγείρεμα και την παράθεση των τροφών και του οίνου. Ο κατάλογος φυσικά δεν είναι πλήρης. Λείπουν τα πολύτιμα αργυρά και χάλκινα σκεύη (τα οποία προφανώς δεν υπήρχαν σε μια ταβέρνα), λείπουν τα γυάλινα σκεύη, τα οποία εκτός από ένα-δύο διασώθηκαν εντελώς αποσπασματικά και ακόμη τα σκεύη που ήταν κατασκευασμένα από φθαρτό υλικό (κάλαθοι, σάκκοι, κόφινοι, ξύλινοι κάδοι)».
Η διαπίστωση ότι στην συγκεκριμένη ταβέρνα μαζί με το κρασί προσφέρονταν και εδέσματα, προκύπτει αλλά και ενισχύεται από τα ευρήματα που ανακαλύφθηκαν. Συγκεκριμένα, στο χώρο της ταβέρνας με τις εστίες βρέθηκαν χύτρες τεσσάρων διαφορετικών τύπων και μεγεθών καθώς και πολλές μικρές χύτρες χωρίς λαβές, «άωτα μικρά χυτρίδια» κατά τον ακριβή επιστημονικό όρο, που ίσως προορίζονταν για το βράσιμο ξηρών και φρέσκων αρωματικών φυτών, για να προετοιμάσουν παχύρευστες σάλτσες.
Εντυπωσιακό είναι παράλληλα το γεγονός, ότι «στο χώρο με τις εστίες, γύρω και πάνω σ’ αυτές βρέθηκαν «ταψάκια» με ίχνη καύσης κυρίως εσωτερικά με πλατιά βάση και ρηχά τοιχώματα. Αγγεία καθημερινής χρήσης, όπως οι τριφυλλόσχημες και οι σφαιρικές οινοχόες εξυπηρετούσαν τις ανάγκες σερβιρίσματος οίνου στα αγγεία πόσεως, που αποτελούν την πολυπληθέστερη ομάδα αγγείων που βρέθηκαν στην ταβέρνα, αν εξαιρέσουμε την ομάδα αμφορέων» προσθέτει η κ. Μπάτζιου-Ευσταθίου.
Τα εντυπωσιακά ευρήματα συμπληρώνουν επίσης χάλκινη ζυγαριά, πολλές περόνες οστέινες, πολλά νομίσματα τα περισσότερα από τα οποία είναι χάλκινα, κοπές του Κοινού των Μαγνήτων, οι συνηθισμένες με δαφνοστεφή κεφαλή Δία στον εμπροσθότυπο και τον Κένταυρο Χείρωνα στον οπισθότυπο, κοπές με προτομή Ρωμαίων αυτοκρατόρων και νομίσματα του Κοινού των Θεσσαλών, που συμπληρώνουν την αρχαιολογική εικόνα αλλά και σημασία του συγκεκριμένου ευρήματος.
Γλυκερία Υδραίου
Από την εφημερίδα Ταχυδρόμος