Αναμφισβήτητα πρόκειται για κλασική περίπτωση «δημοσιογραφικής γκάφας».Η οποία είναι ταυτόχρονα και άκρως αποκαλυπτική για τον τρόπο με τον οποίο πολλές φορές διαμορφώνεται η «πραγματικότητα» που παρακολουθούν οι αναγνώστες μέσω των δημοσιευμάτων, των ειδήσεων, των άρθρων ή των ρεπορτάζ που βρίσκουν σε κάποια δημοσιογραφικά έντυπα.
Προς Θεού, όχι στο σύνολο των εντύπων και όχι για το σύνολο των δημοσιευμάτων.
Αυτό όμως δεν αλλάζει δυστυχώς τη δυνατότητα της διαπλοκής και της αλληλοεξυπηρέτησης (εξουσία-ΜΜΕ) να πλασάρεται μία «πραγματικότητα» που απέχει από την αλήθεια.
Κάποιες εφημερίδες της Κυριακής κυκλοφόρησαν με την είδηση της έλευσης στην Αθήνα για τα εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης του Ταγίπ Ερντογάν.
Με τη διαφορά ότι ο Ερντογάν δεν ήρθε. Ανέβαλε το μεσημέρι του Σαββάτου την επίσκεψή του, όταν όμως οι κυριακάτικες εφημερίδες των Αθηνών είχαν ήδη τυπωθεί και πάρει την άγουσα για τα πρακτορεία διανομής και τα περίπτερα.
Θα ήταν ίσως απλό αν η «γκάφα» περιοριζόταν μόνο σε αυτό το σημείο. Η πίεση του χρόνου για τον Τύπο είναι αμείλικτη. Κάποιες φορές αναγκάζεσαι, όταν κάτι είναι επιβεβαιωμένο ότι έτσι θα γίνει, να πάρεις το ρίσκο να πεις ότι έγινε.
Το άσχημο και πρωτοφανές είναι ότι η είδηση της έλευσης Ερντογάν συνοδευόταν από ρεπορτάζ… λεπτομερειών, μέχρι και για το κλίμα της συνάντησης με τον Ελληνα πρωθυπουργό.
Ενώ δεν έλειψαν μέχρι και άρθρα (στο ΒΗΜΑ) αναλύσεων για τα όσα… συζητήθηκαν μεταξύ των δύο ηγετών και τα θέματα που έθεσε ο Ερντογάν στον Καραμανλή.
Δημοσιογραφία φαντασίας; Όχι, απλώς δημοσιογραφία… υπαγόρευσης.
Είναι φανερό ότι πρόκειται για λεπτομέρειες που διοχετεύθηκαν από κυβερνητικές πηγές, εκείνες που έχουν την ευθύνη επαφών με τον Τύπο, που τις πάσαραν με τη βεβαιότητα ότι έχουν κανονισθεί οι λεπτομέρειες και το περιεχόμενο της συνάντησης.
Είναι λογικό και αναπόφευκτο τέτοιες αποκαλυπτικές γκάφες να κλονίζουν ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία του Τύπου.
Δείχνουν τη δυνατότητα που έχουν τα κατευθυνόμενα ρεπορτάζ να δίνουν μία ψεύτικη εικόνα της πραγματικότητας, τον έλεγχο που ασκούν τα κέντρα εξουσίας στο περιεχόμενο δημοσιευμάτων που τα αφορούν.
Προκαλούν την αυτονόητη δυσπιστία του αναγνώστη προς τον Τύπο.
Το χειρότερο, ίσως, είναι ότι ενισχύουν την τάση εμπιστοσύνης του κοινού όχι πλέον προς αυτό που θα χαρακτηριζόταν ως «σοβαρή δημοσιογραφία», δηλαδή την ανάλυση του γεγονότος, την εμβάθυνση στις επιπτώσεις του, στην προσέγγιση των λεπτομερειών και των απόψεων, αλλά προς την επονομαζόμενη «αποκαλυπτική δημοσιογραφία», εκείνη δηλαδή που κυρίως εστιάζεται στα στοιχεία του εντυπωσιασμού, που φωτίζει λεπτομέρειες άσχετες προς την είδηση αλλά γαργαλιστικές για τη φαντασία του αναγνώστη.
Ευτυχώς βέβαια οι διαπιστώσεις για το βάθος και την έκταση της διαπλοκής, όπως και για την καθ’ υπαγόρευση πολλές φορές διαμόρφωση του περιεχομένου ενός δημοσιογραφικού κειμένου, δεν αφορούν ούτε στο σύνολο του Τύπου ούτε το σύνολο των δημοσιογράφων. Πάντα θα υπάρχουν οι ειδήσεις που θα ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, πάντα θα υπάρχει και το κομμάτι του Τύπου που θα σέβεται τη δουλειά του και τους αναγνώστες του. Που θα θεωρεί ότι μπορεί να σταθεί χωρίς αναγκαστικά να υποκύψει στις επιταγές (το τελευταίο το χρησιμοποιείτε με όποια έννοια θέλετε) της κάθε εξουσίας.
Θα πείτε, ίσως, πώς θα γίνει αντιληπτή αυτή η διαφορά. Ένα ακόμη πρόβλημα στο ίδιο παιχνίδι διαπλοκής και διαφθοράς.
Ε, ας ελπίσουμε ότι ο χρόνος από τη μια και η μεγαλύτερη αφύπνιση του αναγνώστη από την άλλη θα παίξουν το ρόλο τους.
Του Μάκη Μπαλλή
Από την εφημερίδα Ταχυδρόμος 23/6/2009
Προς Θεού, όχι στο σύνολο των εντύπων και όχι για το σύνολο των δημοσιευμάτων.
Αυτό όμως δεν αλλάζει δυστυχώς τη δυνατότητα της διαπλοκής και της αλληλοεξυπηρέτησης (εξουσία-ΜΜΕ) να πλασάρεται μία «πραγματικότητα» που απέχει από την αλήθεια.
Κάποιες εφημερίδες της Κυριακής κυκλοφόρησαν με την είδηση της έλευσης στην Αθήνα για τα εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης του Ταγίπ Ερντογάν.
Με τη διαφορά ότι ο Ερντογάν δεν ήρθε. Ανέβαλε το μεσημέρι του Σαββάτου την επίσκεψή του, όταν όμως οι κυριακάτικες εφημερίδες των Αθηνών είχαν ήδη τυπωθεί και πάρει την άγουσα για τα πρακτορεία διανομής και τα περίπτερα.
Θα ήταν ίσως απλό αν η «γκάφα» περιοριζόταν μόνο σε αυτό το σημείο. Η πίεση του χρόνου για τον Τύπο είναι αμείλικτη. Κάποιες φορές αναγκάζεσαι, όταν κάτι είναι επιβεβαιωμένο ότι έτσι θα γίνει, να πάρεις το ρίσκο να πεις ότι έγινε.
Το άσχημο και πρωτοφανές είναι ότι η είδηση της έλευσης Ερντογάν συνοδευόταν από ρεπορτάζ… λεπτομερειών, μέχρι και για το κλίμα της συνάντησης με τον Ελληνα πρωθυπουργό.
Ενώ δεν έλειψαν μέχρι και άρθρα (στο ΒΗΜΑ) αναλύσεων για τα όσα… συζητήθηκαν μεταξύ των δύο ηγετών και τα θέματα που έθεσε ο Ερντογάν στον Καραμανλή.
Δημοσιογραφία φαντασίας; Όχι, απλώς δημοσιογραφία… υπαγόρευσης.
Είναι φανερό ότι πρόκειται για λεπτομέρειες που διοχετεύθηκαν από κυβερνητικές πηγές, εκείνες που έχουν την ευθύνη επαφών με τον Τύπο, που τις πάσαραν με τη βεβαιότητα ότι έχουν κανονισθεί οι λεπτομέρειες και το περιεχόμενο της συνάντησης.
Είναι λογικό και αναπόφευκτο τέτοιες αποκαλυπτικές γκάφες να κλονίζουν ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία του Τύπου.
Δείχνουν τη δυνατότητα που έχουν τα κατευθυνόμενα ρεπορτάζ να δίνουν μία ψεύτικη εικόνα της πραγματικότητας, τον έλεγχο που ασκούν τα κέντρα εξουσίας στο περιεχόμενο δημοσιευμάτων που τα αφορούν.
Προκαλούν την αυτονόητη δυσπιστία του αναγνώστη προς τον Τύπο.
Το χειρότερο, ίσως, είναι ότι ενισχύουν την τάση εμπιστοσύνης του κοινού όχι πλέον προς αυτό που θα χαρακτηριζόταν ως «σοβαρή δημοσιογραφία», δηλαδή την ανάλυση του γεγονότος, την εμβάθυνση στις επιπτώσεις του, στην προσέγγιση των λεπτομερειών και των απόψεων, αλλά προς την επονομαζόμενη «αποκαλυπτική δημοσιογραφία», εκείνη δηλαδή που κυρίως εστιάζεται στα στοιχεία του εντυπωσιασμού, που φωτίζει λεπτομέρειες άσχετες προς την είδηση αλλά γαργαλιστικές για τη φαντασία του αναγνώστη.
Ευτυχώς βέβαια οι διαπιστώσεις για το βάθος και την έκταση της διαπλοκής, όπως και για την καθ’ υπαγόρευση πολλές φορές διαμόρφωση του περιεχομένου ενός δημοσιογραφικού κειμένου, δεν αφορούν ούτε στο σύνολο του Τύπου ούτε το σύνολο των δημοσιογράφων. Πάντα θα υπάρχουν οι ειδήσεις που θα ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, πάντα θα υπάρχει και το κομμάτι του Τύπου που θα σέβεται τη δουλειά του και τους αναγνώστες του. Που θα θεωρεί ότι μπορεί να σταθεί χωρίς αναγκαστικά να υποκύψει στις επιταγές (το τελευταίο το χρησιμοποιείτε με όποια έννοια θέλετε) της κάθε εξουσίας.
Θα πείτε, ίσως, πώς θα γίνει αντιληπτή αυτή η διαφορά. Ένα ακόμη πρόβλημα στο ίδιο παιχνίδι διαπλοκής και διαφθοράς.
Ε, ας ελπίσουμε ότι ο χρόνος από τη μια και η μεγαλύτερη αφύπνιση του αναγνώστη από την άλλη θα παίξουν το ρόλο τους.
Του Μάκη Μπαλλή
Από την εφημερίδα Ταχυδρόμος 23/6/2009
.jpg)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου