Χρειάζεται γενναιότητα για την αντιμετώπιση της αέριας ρύπανσης

Του Θεόδωρου Περράκη

Αφορμή για το σημερινό μου άρθρο είναι οι δημοσιευμένες επισημάνσεις και ανησυχίες για μια ακόμα φορά του Ιατρικού Συλλόγου Μαγνησίας σχετικά με την αέρια ρύπανση και στη περιοχή μας.

Από τα χρόνια του , του Ιπποκράτη, όταν τον ρωτούσαν οι μαθητές του για την ποιότητα της υγείας των κατοίκων μιας συγκεκριμένης περιοχής, τους απαντούσε: 

Για να αποφανθώ, πρέπει προηγουμένως να μου αναφέρετε τι αέρα αναπνέουν και τι νερό πίνουν οι κάτοικοι της συγκεκριμένης περιοχής.

Τον Απρίλιο του 1993 ο καθηγητής Σιχλετίδης και οι συνεργάτες του από την πνευμονολογική κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης έκανε έρευνα σε 3500 παιδιά 9-12 ετών των Δημοτικών σχολείων του Bόλου και τα συνέκρινε με άλλες περιοχές της Ελλάδος. 

Διαπιστώθηκε λοιπόν ότι στον Βόλο, παραδόξως για τις φυσικές ομορφιές της περιοχής μας, είχαμε το ίδιο ποσοστό πνευμονοπαθειών με τις δυτικές περιοχές της Θεσσαλονίκης, τις πιο αερορυπογόνες, και την Πτολεμαΐδα! 

Ενώ στην Έδεσσα και το Κιλκίς που έχουν μικρότερη ατμοσφαιρική ρύπανση τα νούμερα έδειξαν ανάλογα μικρότερο ποσοστό παιδικών πνευμονοπαθειών. 

Και οι αριθμοί πάντοτε εκφράζουν την αλήθεια!...

Έκτοτε έγιναν πολλές επισημάνσεις και σχετικές διημερίδες και μελέτες αφού έχουμε και ως πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τον διακεκριμένο καθηγητή πνευμονολογίας κ. Γουργουλιάνη.

Το πρόβλημα της αέριας ρύπανσης και στην περιοχή μας, απασχόλησε και την ταπεινότητά μου ως παιδίατρο και ως τ. διευθυντή της παιδιατρικής κλινικής του Νοσοκομείου μας. 

Από το 1987, και έκτοτε, δημοσίευσα σειρά άρθρων μου στον τοπικό τύπο σχετικά με την αερορύπανση της περιοχής μας και το παθητικό αλλά και ενεργητικό κάπνισμα των ανηλίκων.

Τον τελευταίο καιρό η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Πάτρα, τη Λάρισα, το Βόλο και το Ηράκλειο, όσον αφορά το πρόβλημα της αέριας ρύπανσης και την έλλειψη πρασίνου.

Βέβαια, σύμφωνα με τη ΝΑΜ ....

Βέβαια οι τιμές από τις μετρήσεις της ΝΑΜ διαφέρουν από εκείνες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. 

Η ΝΑΜ θεωρεί μόνο τον δικό της σταθμό ενταγμένο στο Εθνικό Δίκτυο Μέτρησης. Δεν αναγνωρίζει τις μετρήσεις από τους σταθμούς καταγραφής αέριας ρύπανσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της ΔΕΥΑΜΒ. 

Αλλά αυτό γίνεται κατανοητό έάν ληφθεί υπόψη ότι οι μετρήσεις γίνονται σε άλλη περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος. Και ασφαλώς χειρότερες θα είναι οι τιμές εάν μετρούσαμε διαχρονικά στην περιοχή του παλαιού λιμεναρχείου...

Εκ πρώτης όψεως φαίνεται παράδοξο ότι σε αυτή την ειδυλλιακή πόλη που ευτυχήσαμε να κατοικούμε έχουμε αερορύπανση .

Όμως εάν ληφθεί υπόψη ότι το Πήλιο αποτελεί φραγή για τους βόρειους ανέμους, το παραλιακό μέτωπο με τις υψηλές πολυκατοικίες, ότι αποτελεί φραγή για το αναζωογόνο αεράκι του Παγασητικού, οπότε οι ρύποι επιπολάζουν: από τα αυτοκίνητα και ιδιαίτερα τους κινητήρες Ντίζελ, από τα φορτηγά που μεταφέρουν τσιμεντόσκονη χωρίς σκέπαστρο, από τους δρόμους που δεν ξεπλένονται όσο θα έπρεπε, από τους καυστήρες των πολυκατοικιών ( , περισσότεροι πριν το φυσικό αέριο). από τις βιομηχανίες που βρίσκονται εκατέρωθεν της πόλης, και τις βιοτεχνίες που δεν σέβονται το περιβάλλον.

Για να το κατανοήσουμε αυτό ας πάρουμε άλλο ένα παράδειγμα προς σύγκριση. 

Το Μιλάνο, είναι η πιο μολυσμένη πόλη της Ευρώπης! Διότι και αυτή έχει προς βοράν της τις Άλπεις που και εκεί φράσουν, όπως και εδώ τους βορείους ανέμους, και προς νότο έχει την πεδιάδα του ποταμού Πάδου όπου και εκεί επιπολάζει το νέφος από τα αυτοκίνητα, βιομηχανίες, καυστήρες πολυκατοικιών. Ακόμη το υψηλό βαρομετρικό παγιδεύει το νέφος πάνω από την πόλη και ιδιαίτερα τα αιωρούμενα σωματίδια που είναι βαρύτερα του αέρα και τα εισπνέουμε.

Η μόλυνση και ρύπανση ευρύτερα και του αέρα ειδικότερα, ευθύνονται για πολλές ασθένειες και θανάτους στις ρυπογόνες πόλεις. 

Αν ληφθούν μέτρα, τότε οι κάτοικοι παύουν να είναι στο έλεος από το νέφος και τότε οι επιπτώσεις και στην υγεία μειώνονται ανάλογα με το ποσοστό της μείωσης του νέφους. Ως παράδειγμα έχουμε το Δουβλίνο την εποχή προ του 1990 που είχε νέφος και μεγάλο ανάλογα ποσοστό πνευμονοπαθειών, παθήσεων και θανάτων ευρύτερα, συνεπεία της καύσεως άνθρακα. Όμως μετά το 1990, που απαγορεύτηκε με νομοθετική ρύθμιση η καύση του άνθρακα, μειώθηκαν ανάλογα και οι παθήσεις και οι θάνατοι, (παρά την μεγάλη αύξηση των αυτοκινήτων έκτοτε).

Από το νέφος που αναπνέουμε, η επιστήμη κατέληξε ότι: 

Η πιο τοξική και μολυσματική ουσία για την υγεία μας και ιδιαίτερα των παιδιών και των ευπαθών ομάδων, δεν είναι ούτε το μονοξείδιο του άνθρακα, ούτε το διοξείδιο του θείου, ούτε το όζον, αλλά τα αιωρούμενα σωματίδια. Αυτά που εκλύονται από τη βιομηχανία, την καύση ιδίως κινητήρων ντίζελ, από του καυστήρες των πολυκατοικιών ( , περισσότεροι προ της εφαρμογής του φυσικού αερίου στις πολυκατοικίες, τις βιομηχανίες, αλλά και από το κάπνισμα ενεργητικό αλλά και παθητικό στους κοινόχρηστους χώρους, παρά τις απαγορεύσεις...!

Τα αιωρούμενα σωματίδια υπήρχαν πάντοτε στην ατμόσφαιρα. Όμως η ανθρώπινη δραστηριότητα ευθύνεται που αυξήθηκαν δραματικά με επιπτώσεις στην υγεία μας τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον τα σωματίδια στηρίζουν βλαβερές ουσίες, όπως μέταλλα, τοξικές ουσίες και χημικά.

Ας δούμε τι βλάβες στην υγεία μας προκαλούν τα αιωρούμενα σωματίδια:

Όσα έχουν διάμετρο έως 10 μικρά μένουν στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα και προκαλούν: ρινίτιδες βρογχίτιδες, λαρυγγίτιδες.

Εκείνα που έχουν μικρότερη διάμετρο μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος δια των κυψελίδων και προκαλούν:

1-Αυξάνουν κατά 70% τον κίνδυνο για θρομβώσεις.  

Αφού επηρεάζουν την πυκνότητα του αίματος και αλληλοεπιδρούν με τα κύτταρα του αίματος για την ευκολότερη πήξη του, ακόμη αυξάνουν τη συγκέντρωση ενός αμινοξέος που συμπεριφέρεται στα αγγεία όπως η LDL (κακή) χοληστερόλη και ονομάζεται ομοκυστεΐνη. Για τα πρώτα δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε, για την μείωση της ομοκυστεΐνης όμως δρα ευεργετικά το φολικό οξύ, οι βιταμίνες Β1 και Β6 που υπάρχουν στα όσπρια (και στο κόκκινο κρέας εφόσον αυτό καταναλώνεται με μέτρο...) Είναι γνωστό από επιστημονικές έρευνες ότι τα εμφράγματα, εγκεφαλικά, και οι θρομβώσεις περιφερικών αγγείων είναι πιο συχνά στις πόλεις που υπάρχει αερορύπανση. Επομένως εάν δεν υπάρχει ως αιτία η μεγάλη ηλικία, η ακινησία για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο διαβήτης, η λήψη ορμονών και αντισυλληπτικών (προκειμένου για γυναίκες), το κάπνισμα ενεργητικό και παθητικό, θα πρέπει να αποδοθεί η θρόμβωση στην αερορύπανση.

2-Αυξάνουν τον κίνδυνο κατά 40% να γεννηθεί ένα παιδί λιποβαρές, δηλαδή με βάρος μικρότερο και μήκος μικρότερο (γύρω στα 2,5 κιλά), με τους ανωτέρω μηχανισμούς, εφόσον η ποσότης του αίματος που κυκλοφορεί από τη , δηλαδή δια του ομφαλίου λώρου, από τη μητέρα στο έμβρυο είναι περιορισμένη.

3-Εάν η συγκέντρωση των μικροσωματιδίων αυξηθεί κατά 1/1.000.000του gr ο κίνδυνος μεταλλάξεων και καρκίνου του πνεύμονα αυξάνει κατά 14/%, όπως μας πληροφορούν επίσημες στατιστικές. Το κάπνισμα ευθύνεται κατά 85% για τον καρκίνο των πνευμόνων μας λέει η επιστήμη. Υπάρχει και οικογένειες πιο επιρρεπείς γονιδιακά και άλλες λιγότερο. Πάντως το ποσοστό κληρονομικού καρκίνου είναι ασύγκριτα μικρό.

Χρειάζεται επιτέλους να ληφθούν προληπτικά δραστικά μέτρα για την ατμοσφαιρική ρύπανση, και ιδιαίτερα για τους ανήλικους και τα έμβρυα. Και άμεση αντιμετώπιση στις υπερβάσεις των επιτρεπτών ορίων, (Αυστηρότερα σε περίπτωση βιομηχανιών και βιοτεχνιών εντός κατοικημένης περιοχής). 

Να τηρούνται τα όρια της κοινοτικής νομοθεσίας. Οι πολίτες αναγνωρίζουν ότι χρειάζεται . 

Προς τούτο θα πρέπει να μην υπάρχει έλλειμα συνεργασίας μεταξύ Νομαρχίας και Δήμων για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το συνεχιζόμενο φαινόμενο της αέριας ρύπανσης. Έγιναν ορισμένα, και άλλα πρέπει να γίνουν για τον περιβαντολογικό εκσυγχρονισμό των ρυπογόνων βιομηχανιών και βιοτεχνιών. 

Να εφαρμοστεί ο νόμος 3730/2008, άρθρο1 περί προστασίας της οικογένειας και παιδικής ηλικίας από το κάπνισμα και η διεθνής σύμβαση, άρθρο16/2005 περί προστασίας πώλησης τσιγάρων προς ανηλίκους.

Θα είναι το σπουδαιότερο κληροδότημα και για τις επερχόμενες γενεές!...

Δημοσιεύτηκε στις 28/1/2010 στην εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (έντυπη έκδοση)

Από την Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας