Θλιβερή διάκριση: Στις έξι πρώτες πόλεις με αερορύπανση, ο Βόλος

Στις έξι πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα αέριας ρύπανσης, βρίσκεται η πόλη του Βόλου, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής που συνεδρίασε με αντικείμενο την «Ανασυγκρότηση των πόλεων».

Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, στις οποίες συμμετέχει η ΚΕΔΚΕ, το ΤΕΕ, το ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και το ΣΕΠΟΧ, διαπιστώθηκε η κρίση στην οποία βρίσκονται οι ελληνικές πόλεις, ενώ τέθηκε το ζήτημα της διερεύνησης των θεσμικών εργαλείων που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξή τους.

Σύμφωνα με την Επιτροπή Περιβάλλοντος η Αθήνα μαζί με την Μπρατισλάβα και το Αμβούργο βρίσκεται στις τρεις ταχύτερα «γκετοποιούμενες» πόλεις στην Ευρώπη. Οι έξη από τις δέκα πόλεις στην Ευρώπη με προβλήματα αέριας ρύπανσης είναι ελληνικές και είναι η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, το Ηράκλειο, η Λάρισα και ο Βόλος.

Οι πόλεις στην Ελλάδα είναι από τις λιγότερο ανταγωνιστικές σε επίπεδο Ε.Ε., ενώ τα ποσοστά πρασίνου στις ελληνικές πόλεις είναι από τα χαμηλότερα στην Ε.Ε.

Από τις 2.000 αναγκαίες πολεοδομικές μελέτες σε επίπεδο επικράτειας, έχουν ολοκληρωθεί την τελευταία 20ετία, οι 950 (δηλαδή οριακά το 50%), ενώ από τις 2.000 πράξεις εφαρμογής που έπρεπε να έχουν εκπονηθεί και κυρωθεί, έχει ολοκληρωθεί μόλις το 20%. Τέλος, ο συνήθης χρόνος ολοκλήρωσης μίας πολεοδομικής μελέτης και των πράξεων εφαρμογής της κυμαίνεται από 12 έως 18 χρόνια .

Στην εισαγωγή του ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Μαγνησίας Κώστας Καρτάλης σημείωσε ότι «Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνουν τη δυσάρεστη εικόνα των πόλεων στην Ελλάδα που αναπτύσσονται ως «μικρές Αθήνες» στο αποτυχημένο δηλαδή πρότυπο της πρωτεύουσας. Οι πόλεις αγνοούν τον πολεοδομικό σχεδιασμό που συχνά θεωρείται ως η εκ των υστέρων νομιμοποίηση ιδιωτικών επιλογών και των δυναμικών της αγοράς γης. Παράλληλα, ο ιδιωτικός χώρος είναι κυρίαρχος με αποτέλεσμα ο δημόσιος χώρος να υποβαθμίζεται, ενώ απουσιάζει η αρχιτεκτονική στα δημόσια έργα. Παρά τις προσπάθειες που έχουν καταβληθεί, το ισχύον πολεοδομικό πλαίσιο είναι σύνθετο και χρονοβόρο. Τέλος συχνά το αστικό περιβάλλον και η προστασία του χρησιμοποιούνται ως το άλλοθι για οικονομικά μέτρα, όπως για παράδειγμα οι ημιυπαίθριοι χώροι και τα τέλη κυκλοφορίας. Η Επιτροπή Περιβάλλοντος στοχεύει να εντοπίσει τις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να προστατευθούν οι πόλεις και να υποστηριχθεί ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης τους».

Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος της ΚΕΔΚΕ κ. Τασία Λαγουδάκου τόνισε ότι είναι αδύνατη με τα σημερινά θεσμικά εργαλεία η απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων για την ανάπλαση περιοχών και τμημάτων των πόλεων. Πρότεινε την έγκριση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων από το Συμβούλιο Επικρατείας αλλά την έγκριση των πολεοδομικών μελετών με υπουργικές αποφάσεις. Εξέφρασε τέλος την ανησυχία της για το Σχέδιο Καλλικράτης καθώς εκτίμησε ότι θα επηρεάσει το πολεοδομικό μέλλον των πόλεων.

Η Πρόεδρος του ΣΕΠΟΧ κ. Βιβή Μπάτσου τόνισε ότι οι ελληνικές πόλεις γίνονται περισσότερο ευάλωτες λόγω των κλιματικών αλλαγών, υπογράμμισε την έλλειψη συνολικού χωροταξικού σχεδιασμού στις ελληνικές πόλεις και επεσήμανε ότι πολλές αστικές παρεμβάσεις δεν εντάχθηκαν σε κάποιον ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης των πόλεων. Υπογράμμισε ότι καθώς εκκρεμούν οι εγκρίσεις 420 Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθούν με το καθεστώς των ήδη υπαρχόντων καποδιστριακών Δήμων και στη συνέχεια να εξετασθεί αν απαιτείται νέα αναθεώρησή τους».

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος του ΣΑΔΑΣ_ΠΕΑ κ. Ευάγγελος Λυρούδιας τόνισε ότι χρειάζεται ένας γενικευμένος διάλογος για το νέο Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό ο οποίος θα αξιοποιήσει τις δυνατότητες της αρχιτεκτονικής. Πρότεινε να γίνονται αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για όλα τα δημόσια κτίρια και στήριξε τη δυνατότητα έκφρασης περισσότερο σύγχρονων ρευμάτων καθώς κάθε εποχή πρέπει να αποτυπώνει την παρουσία της.

Η εκπρόσωπος του ΤΕΕ κ. Ειρήνη Τσακιροπούλου αφού παρουσίασε αναλυτικά τα προβλήματα των ελληνικών πόλεων υπογραμμίζοντας την έλλειψη των κοινόχρηστων ελεύθερων χώρων τόνισε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε συνολικές αναπλάσεις περιοχών με απόσυρση τμημάτων των πόλεων και συμπλήρωσε ότι η προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς είναι ουσιαστικά δείγμα πολιτισμού.

Από την εφημερίδα Νέος Τύπος