[μια άλλη θεώρηση των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας από το Ευρωπαϊκό εργαστήριο πολιτικής πρόβλεψης (LEAP/E2020 http://www.leap2020.eu/Francais_r26.html) – αναδημοσίευση αποσπασμάτων από το τεύχος 40 (15/12/2009) του ηλεκτρονικού περιοδικού GEAB . Μετάφραση Κ42].
Ερχόμενοι στην Ελλάδα, βρίσκουμε μια θεματική παρόμοια με αυτό που η ομάδα μας είχε καταγγείλει μέσω του τεύχους GEAB N°33, του Μαρτίου 2009, όταν ο τύπος έδινε ευρύτατη δημοσιότητα στην ιδέα ότι η Ανατολική Ευρώπη θα παρέσυρε το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και το Ευρώ σε μια μείζονα κρίση.
Τότε είχαμε εξηγήσει ότι αυτές οι «ειδήσεις» δεν βασιζόντουσαν σε κάτι αξιόπιστο και ότι δεν ήταν παρά «μια σκόπιμη απόπειρα εκ μέρους της Wall Street και του City να δημιουργήσουν την αίσθηση ρωγμής στην Ευρωπαϊκή Ένωση (εφεξής Ε.Ε.) και να ενσταλάξει την ιδέα ενός «θανάσιμου» κινδύνου που βάρυνε την Ευρωζώνη, με την συνεχή αναδημοσίευση ψευδών πληροφοριών για τον «τραπεζικό κίνδυνο εξ Ανατολικής Ευρώπης» και την προσπάθεια στιγματισμού της «δειλίας» της Ευρωζώνης σε σύγκριση με τον «βολονταρισμό» των αμερικανικών ή βρετανικών μέτρων. Στόχος είναι επίσης να εκτραπεί η διεθνής προσοχή από τα αυξανόμενα οικονομικά προβλήματα στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, όπως συνδέεται και με την πρόθεση αποδυνάμωσης της ευρωπαϊκής θέσης την παραμονή της συνάντησης κορυφής του G20 ".
Η ελληνική περίπτωση παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες. Όχι ότι η κρίση των ελληνικών δημόσιων οικονομικών δεν είναι πραγματική, αλλά οι υποτιθέμενες συνέπειές της στην Ευρωζώνη έχουν υπερεκτιμηθεί, ενώ αυτή η κρίση καταδεικνύει αύξουσες πιέσεις που περιβάλλουν το δημόσιο χρέος, την αχίλλειο πτέρνα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου – και της Ιαπωνίας σε μικρότερο βαθμό.
Καταρχήν, να υπενθυμίσουμε ότι η Ελλάδα περισσότερο από κάθε άλλη χώρα, διαχειρίστηκε άσχημα την προσχώρησή της στην Ε.Ε. Από το 1982, οι διαφορετικές ελληνικές κυβερνήσεις δεν έκαναν τίποτε άλλο παρά να χρησιμοποιήσουν την ΕΕ ως μια αστείρευτη πηγή επιχορηγήσεων, χωρίς ποτέ να κάνουν τα απαραίτητα βήματα για να εκσυγχρονίσουν τις οικονομικές και κοινωνικές δομές της χώρας. Με σχεδόν 3% του ΑΕΠ να προέρχονται απευθείας από τις Βρυξέλλες το 2008[1], η Ελλάδα είναι πράγματι μια χώρα της οποίας η ΕΕ είναι τροφός εδώ και σχεδόν τα τριάντα χρόνια. Η σημερινή υποβάθμιση των δημόσιων οικονομικών της χώρας δεν είναι επομένως παρά ένα πρόσθετο στάδιο μέσα σε μια μακρά εξέλιξη. Οι υπεύθυνοι της Ευρωζώνης γνωρίζουν εδώ και πολύ καιρό ότι το ελληνικό πρόβλημα θα εμφανιζόταν μια ημέρα.
Αλλά η χώρα που βαρύνει 2,5% στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης (και 1,9% της ΕΕ), απέχει πολύ από το να αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για το ευρωπαϊκό ενιαίο νόμισμα και την ζώνη ευρώ. Αντίστοιχα, η αναστολή πληρωμών της Καλιφόρνιας (που αντιπροσωπεύει 12% του αμερικανικού ΑΕΠ) είναι απείρως περισσότερο πρόξενος αποσταθεροποίησης του δολαρίου και της αμερικάνικης οικονομίας. Επιπλέον, καθώς οι αναλυτές αρέσκονται να συντάσσουν καταλόγους χωρών της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν σοβαρή κρίση στα δημόσια οικονομικά τους (Ισπανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, στις οποίες μπορούμε να προσθέσουμε και την Γαλλία και τη Γερμανία), για την ανάγκη πληρότητας οφείλουμε να τονίσουμε ότι στις ΗΠΑ, εκτός του ότι τεχνικώς το Ομοσπονδιακό κράτος θα εβρίσκετο σε πτώχευση[2] αν η κεντρική τράπεζα, το FED, δεν τύπωνε δολάρια σε απεριόριστες ποσότητες προκειμένου να επιτρέψει την αγορά, άμεσα ή έμμεσα, κρατικών ομολόγων ίδιας αξίας, και εκτός από την Καλιφόρνια (την πιο πλούσια πολιτεία των ΗΠΑ, η οποία ταλαντεύεται στο χείλος του βαράθρου εδώ και μήνες), οι 48 από τις 50 συνολικά πολιτείες έχουν αυξανόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα[3]. Όπως ανακεφαλαιώνει το Stateline, αμερικανική ιστοσελίδα που εξειδικεύεται σε θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης, με τον τίτλο «Εφιαλτικά σενάρια στοιχειώνουν τις Πολιτείες των ΗΠΑ» (http://cms.stateline.org/working/details/story?contentId=443566) όλες οι Πολιτείες φοβούνται ότι θα καταφύγουν σε παύση εξυπηρέτησης των χρεών τους το 2010/2011.
Πολλώ μάλλον διότι η Ευρωζώνη, που έχει τα σημαντικότερα αποθέματα χρυσού του πλανήτη[4], περιλαμβάνει επίσης χώρες που μέχρι πέρυσι παρουσίαζαν δημοσιονομικά πλεονάσματα, και διαθέτει ένα πάντα πλεονασματικό εξωτερικό εμπόριο και μια κεντρική τράπεζα που δεν μεταμόρφωσε τον ισολογισμό της σε δεξαμενή ενεργητικών "διαβρωμένων ή φαντασμάτων» (όπως το έχει κάνει η FED εδώ και 18 μήνες). Επομένως, εάν η κρίση των ελληνικών δημόσιων οικονομικών δείχνει καλά κάτι, δεν είναι τόσο η κατάσταση της Ελλάδας ή ένα πρόβλημα ειδικά της Ευρωζώνης, αλλά ένα γενικότερο πρόβλημα που θα επιδεινωθεί έντονα το 2010: το γεγονός ότι τα κρατικά ομόλογα είναι ακόμη μια φούσκα που πλησιάζει το σημείο να εκραγεί (είναι πλέον περισσότερα από 49.500 δισεκατομμυρίων δολάρια παγκόσμια, μια αύξηση της τάξης του 45% τα 2 τελευταία έτη)[5].
Οι υποβαθμισμένες κατατάξεις που δημοσιεύονται από τους αμερικανικούς οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας μετά από την κρίση στο Ντουμπάι δείχνουν ότι, όπως πάντα, οι οίκοι αυτοί δεν γνωρίζουν πως (ή δεν είναι σε θέση) να προβλέψουν τις εξελίξεις αυτές. Να υπενθυμίσουμε ότι δεν προέβλεψαν της κρίση των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ ή την κατάρρευση της Lehman Brothers και της AIG, ούτε βεβαίως την κρίση στο Ντουμπάι. Επειδή οι οίκοι αυτοί εξαρτώνται από την αμερικανική κυβέρνηση[6], δεν μπορούν φυσικά να θίξουν άμεσα το δίδυμο στο κέντρο του σημερινού οικονομικού συστήματος (Ουάσιγκτον και Λονδίνο). Παρόλα αυτά, δείχνουν από ποια κατεύθυνση θα προέλθει το επόμενο μεγάλο σοκ, τα κρατικά ομόλογα... και σε αυτόν τον τομέα, δύο χώρες είναι οι πλέον εκτεθειμένες: ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο.
Είναι επιπλέον εξαιρετικά κατατοπιστικό να διαπιστώσει κανείς την ανεπαίσθητη αλλαγή στο τόνο των δημοσιευμάτων των οίκων αξιολόγησης. Σε διάστημα μερικών εβδομάδων πέρασαν από την παλιά γνωστή εξήγηση - ότι η εγγενής ποιότητα των οικονομιών και της διαχείρισης των δύο αυτών χωρών[7] εξαλείφει κάθε κίνδυνο παύσης πληρωμών από πλευράς των αντιστοίχων κυβερνήσεων – στην προειδοποίηση ότι, από το 2010, προκειμένου να διατηρήσουν την περιβόητη κατάταξη ΑΑΑ που επιτρέπει δανεισμό στο χαμηλότερο κόστος[8], οι εν λόγω κυβερνήσεις πρέπει να αποδείξουν την παραπάνω ποιότητα και ικανότητα διαχείρισης. Από τη στιγμή που οι οίκοι αξιολόγησης αρχίζουν να απαιτούν αποδείξεις, είναι προφανές ότι τα πράγματα πηγαίνουν πραγματικά πολύ άσχημα.
Εν κατακλείδι όσον αφορά την ελληνική περίπτωση, η ομάδα μας θεωρεί ότι η σημερινή κατάσταση είναι τριπλά θετική για την Ευρωζώνη:
- την υποχρεώνει να μελετήσει σοβαρά τα μέτρα αλληλεγγύης που πρέπει να θέσει σε εφαρμογή σ’ αυτή την κατάσταση. Οι οίκοι αξιολόγησης είναι υποχρεωμένοι κατά συνέπεια να κάνουν μια καθαρή επιλογή: είτε να μεταχειριστούν την Ελλάδα ως μεμονωμένη χώρα, είτε ως συνιστώσα της ζώνης ευρώ. Αλλά δεν μπορούν να κάνουν και τα δύο ταυτόχρονα, σωρεύοντας της αδυναμία μιας μεμονωμένης Ελλάδας με την αποδυνάμωση της ζώνης ευρώ εξαιτίας της Ελλάδας.
- υποχρεώνει, επιτέλους, τις ελληνικές αρχές να κάνουν μια επιχείρηση «Αλήθεια» όσον αφορά την κατάσταση των οικονομικών της χώρας και επιτρέπει στην ΕΕ να ωθήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ιδίως για να μειώσει αισθητά τα ενδημικά φαινόμενα διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων[9].
- λαμβάνει αξία παραδείγματος για τις ευρωπαϊκές (και άλλες) κυβερνήσεις που συγκαλύπτουν όλο και περισσότερο τις οικονομικές και κοινωνικές στατιστικές, αποδεικνύοντας ότι αυτοί οι χειρισμοί δεν καταλήγουν παρά να βουτήξουν τις χώρες πιο βαθιά από πριν μέσα στην κρίση. Με λύπη μας, διατηρούμε αμφιβολίες ότι και άλλοι ηγέτες θα ακολουθήσουν το παράδειγμα του Έλληνα πρωθυπουργού… τουλάχιστο όχι πριν την αλλαγή διακυβέρνησης στο Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ, την Γαλλία ή τη Γερμανία.
[4] έτσι, μεταξύ των εθνικών κεντρικών τραπεζών και της ΕΚΤ, η περιοχή ευρώ κατέχει 10.900 τόνους χρυσού ενώ οι ΗΠΑ μόνο 8.133 τόνους; (πηγή: FMI/Wikipedia, 11/2009). Η, ακριβέστερα τα αποθέματα αυτά είναι τόσα κατά δήλωση του αμερικανικού θησαυροφυλακίου καθότι κανένας ανεξάρτητος έλεγχος ως προς τον ακριβή όγκο των αμερικανικών αποθεμάτων χρυσού δεν έχει πραγματοποιηθεί εδώ και σαράντα χρόνια. Θα επιστρέψουμε λεπτομερέστερα στο θέμα του πραγματικού ποσού των αμερικανικών αποθεμάτων του χρυσού μέσα στο επόμενο GEAB (N°41) διότι η ομάδα μας θεωρεί ότι το 2010, μπροστά στον κίνδυνο έκρηξης της φούσκας των κρατικών ομολόγων, ο χρυσός θα καταστεί μια αναπόδραστη ανάγκη για τις κεντρικές τράπεζες.
[6] Τόσο στο νομικό όσο και στο οικονομικό επίπεδο, βλ. προηγούμενες εκδόσεις μας
[7] Οι εκτιμήσεις των οίκων αυτών αγγίζουν ενίοτε τον απόλυτο σουρεαλισμό
.jpg)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου